Bu çalışmada, Arap dilinin en önemli ilimlerinden biri olan belâgatin, kuruluşu ve gelişiminde el-Câhız’ın oynadığı rol ortaya konmuştur. Onun belâgat ilmine getirdiği kural ve ölçüler tespit edilmiştir.
Bu nedenle el-Câhız’ın yaşadığı dönem olan Abbâsiler dönemine kadar belâgatin tarihî gelişimi incelenmiş, onun düşünce yapısının oluşumunu etkileyen faktörleri anlayabilmek için hayatı ve ilmî kişiliği üzerinde durulmuştur.
el- Câhız’ın belâgatla ilgili görüşlerini tespit edebilmek için onun el-Beyân ve’t-Tebyîn adlı eseri temel kaynak olarak incelenmiştir. Çünkü bu eser, belâgat tarihinde “Beyân” ismiyle müstakil olarak yazılan ve onun belâgatla alakalı düşüncelerini en yoğun şekilde barındıran bir özelliğe sahiptir.
Ayrıca çalışmada el-Câhız’ın kendisinden sonra gelen en tanınmış bazı belâgat âlimlerine olan etkisi de araştırılmıştır.