Öğrenecek daha çok şey var!
Modern psikiyatri tarihimizin en ilgi çeken metinlerinden, alanında çığır açmış bir kitap.
Süleyman Velioğlu ve Kâzım Dağyolu, 1957’de İstanbul Üniversitesi Psikiyatri Kliniği bünyesinde kurdukları Psikopatolojik Sanat Laboratuvarı’nda hastalarla yaptıkları çalışmaların ürünlerini 1960’lardan itibaren kamuyla paylaşmaya başladılar. 1960 ile 1962 arasında kurumdaki hastaların ürünlerinin teşhis ve tedavi amacıyla nasıl kullanıldığını anlatan ve sanatın psikopatolojiyle ilişkisini o dönemin bütün teorik birikimini de seferber ederek analiz eden üç kitap yayımladılar. Ayrıca hastaların eserlerinden oluşan, önce İstanbul’da sonra da Ankara’da açılan iki sergi 350 binden fazla kişi tarafından ziyaret edildi.
1962’de yayımlanan Bir Şizofren Hastanın Sanat Ürünleri’nde tek bir hastanın ürünleri yer alıyor: “35 yaşında erkek. Beden yapısı astenik, bakışları canlı, giyimi itinasız. Nazik, bazen teatral jestlerle konuşuyor,” diye tanımlanan ve “entelektüel, aristokrat, pederşahi, mistik ve müreffeh” bir aile çevresinden gelen bu hastanın kitapta geniş yer verilen resimleri, şiirleri, bir piyesi, fıkraları ve bir “beste”si etrafında psikopatolojik sanatın nitelikleri ayrıntılı olarak tartışılıyor. Bu öncü niteliğindeki kitaba ayrıca kendisi de çok başarılı bir ressam olan Velioğlu’nun akıl hastalarıyla sanatçıların eserleri arasındaki benzerlik ve ayrımların mantığını daha sistematik olarak analiz eden Akıl Hastası ve Sanatçı (1978) adlı eserinden aynı başlıklı bölüm de eklendi. Bu yazıda ilk kitaptaki hasta ile bir başka hastanın eserleri, bir aşamada kendilerini özdeşleştirdikleri Van Gogh’un eserleriyle kıyaslanarak tartışılıyor.
Saffet Murat Tura kitaba yazdığı sunuşta nöroloji ve nöropsikiyatri alanındaki yeni çalışmalardan yola çıkarak sanat ve akıl hastalığı ilişkisi konusunda kendi görüşünü aktarıyor, Velioğlu düşüncesinin beslendiği düşünür ve düşünce akımlarını tartışıyor ve Velioğlu’yla aralarındaki hoca-öğrenci ilişkisinin sıcaklığını ve sahiciliğini biz okurların da hissetmesini sağlıyor.
#izler #cumhuriyetdönemi #psikiyatri #psikopatoloji #şizofreni #resim
Bu kitaba ilgi duyanlar için ek öneriler: Ahmet Ağaoğlu - Ben Neyim?; A. Adnan Adıvar - Dünyayı Düzeltmek; Vâ-Nû - Fikir ve Sanat Âlemimize Bu Hürriyet Kâfi Değildir, Asri Rüyalar, Fetiş Rejimler; Sermet Muhtar Alus - İstanbul'un Geçmiş Günlerinde
Yazar: Süleyman Velioğlu ve Kâzım Dağyolu
Hazırlayan: Tuncay Birkan
Tür: Psikiyatri
SÜLEYMAN VELİOĞLU, 1927’de, Manisa, Kula’da doğdu. Resme ilgisi ilkokul yıllarında başladı. İlk kişisel sergisini 1942’de Manisa Halkevi’nde açtı. Tıp fakültesinde okurken öğrenimini bırakıp yalnızca resim çalışmayı düşündü ama ailesi buna şiddetle karşı çıkınca Güzel Sanatlar Akademisi’ne konuk öğrenci olarak devam etti. 1949-1953 arasında ressam Zeki Kocamemi’nin öğrencisi oldu. 1967’den sonra figüratif anlayışta kişisel bir sanat görüşü geliştirerek ressam Tangül Akakıncı’yla birlikte Akatünvel sanat grubunu kurdu. İnsan varlığına dair ontolojik bir kurama dayalı bir estetik anlayışı geliştirdi. Yapıtları, İstanbul Resim Heykel Müzesi’nde, Anadolu Üniversitesi Çağdaş Sanatlar Müzesi’nde, New York, Boston, New Jersey, Paris, İstanbul, Ankara, İzmir gibi kentlerdeki koleksiyonlardadır. 1990’ların başında emekli olana kadar Dağyolu’yla birlikte kurdukları Psikopatolojik Sanat Laboratuvarı’nın yöneticiliğini yaptı. 2001’de öldü. Diğer kitapları: Akıl Hastalıklarının Güzel Sanatlarla Tedavisi (İhsan Ş. Aksel’le birlikte, 1958), Akıl Hastalarının Sanat Mahsülleri (İhsan Ş. Aksel’le birlikte, 1960), İnsan ve Yaratma Edimi (2000), İnsanın Resmi (2010).
KÂZIM DAĞYOLU, 1912’de doğdu. 1940’ta İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni bitirdi. Aynı fakültenin psikiyatri kliniğinde asistan (1941), doçent (1950), profesör oldu (1957). Prof. Mazhar Osman Uzman’ın ve Prof. Dr. İhsan Şükrü Aksel’in asistanlığını yaptı. Doçentliğinden önce Londra, Paris ve Stockholm’de nöropsikiyatri alanıyla ilgili çalışmalarda bulundu. 1951-1960 arasında çıkan ve yazıişleri müdürlüğünü üstlendiği Acta Neuropsychiatrica dergisinde Osmanlı Tababet-i Akliye ve Asabiye Cemiyeti’nin kuruluşuna ilişkin zabıtları yayımladı. Bu dergide ve başka tıp dergilerinde özellikle psikoşirurji ve eleştirel baktığı lobotomi uygulamasıyla ilgili makaleleri yayımlandı. 1957’de asistanı Süleyman Velioğlu’yla birlikte İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Kliniği’nde Psikopatolojik Sanat Laboratuvarı’nı kurdu. 1966’da vefat etti. Diğer kitabı, Özcan Öktem’le birlikte 1957’de hazırladığı İnsülin Koma Tedavisi’dir.