Siyasi, iktisadi ve bilhassa askerî bakımdan bir hayli zayıflamış olan Osmanlı Devleti, 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren daha önce eşi benzeri görülmemiş felaketlerle karşı karşıya kaldı. Yüzlerce yıllık vatan topraklarının işgali bir yana, insan kaynakları bakımından da tarifi zor kayıplar yaşadı.
Mehmet Bilgin, yaşanan bu zor günlerin genel bir muhasebesini yaptıktan sonra, Osmanlı Devleti’nin her bakımdan yeniden teşkilatlanması için büyük çaba sarf eden İttihat ve Terakki’nin eldeki kıt imkanlarla bilhassa askeri sahada neler yaptığına odaklanıyor.
Bugün bile hakkında en fazla tartışılan konulardan biri olan Teşkilat-ı Mahsusa işte böyle netameli bir dönemde ortaya çıkmış ve 20. yüzyıl Türk tarihine damgasını vurmuş yapılardan biri olmuştur.
1. Dünya Savaşı’nda Kafkas Cephesi’nde yaşananların üzerinden 100 yıl geçmesine rağmen, ülkemizde olayın objektif olarak değerlendirilemediğini söyleyebiliriz.
Bunun en önemli sebeplerinden biri, çöken imparatorluğun ardından devam eden tartışmalar ve bu tartışmaların oluşturduğu algılardır.
Fakat Mehmet Bilgin, diğer tarihçilerden farklı olarak derin coğrafya bilgisi ile belgelere geçmiş olayları karşılıklı bir okumaya tabi tutarak Teşkilat-ı Mahsusa’nın Kafkasya Misyonu’nu ve burada yürüttükleri operasyonları inceliyor.
Kitap her ne kadar Teşkilat-ı Mahsusa birliklerinin Kafkasya Cephesi’ndeki sınırlı mücadelelerine odaklansa da, dönemin genel bir değerlendirmesini sunması bakımından da oldukça büyük önem taşıyor.
Bilhassa “İttihat ve Terakki bünyesinde kararlar nasıl alınıyordu?
Teşkilat-ı Mahsusa nasıl ve kimler tarafından kuruldu? Teşkilat-ı Mahsusa’ya nasıl giriliyordu? Teşkilat-ı Mahsusa’nın Sarıkamış Harekatı’ndaki rolü neydi?
Teşkilat-ı Mahsusa kimler tarafından yönetiliyordu?” gibi merak edilen pek çok sorunun cevabını kitapta bulabileceksiniz.